Tijdens een training onlangs vroeg ik advies aan veiligheidsexpert Rory Miller. Wat hij sterk benadrukte is dat zelfs datgene waar we fysiek toe in staat zijn, heel erg wordt bepaald door onze geest.

Dat geldt vooral voor vrouwen. Vrouwen horen al hun hele leven uit alle hoeken van de maatschappij dat ze niet sterk genoeg zijn om voor zichzelf op te komen. “En dat is fucked up,” zoals Rory het verwoordde.

Alle uitingen in de maatschappij doen iets met je

Ik hoop dat jullie allemaal het prachtige concept #LikeAGirl kennen. Zo niet, hieronder het filmpje:

Dit is een prachtig voorbeeld van hoe overtuigingen in de samenleving een invloed hebben op je leven. Het is een dooddoener dat je geest invloed heeft op je prestaties, maar het gemene van dit geloof is dat er wordt gezegd dat het alleen jóuw geest is die deze invloed heeft. Alsof je het jezelf moeilijk maakt – alsof jij degene bent die jezelf in de weg zit.

En dat is duidelijk niet waar.

Van opmerkingen als “Je slaat als een meisje” (die ik zelfs een vrouwelijke leerling tegen een andere leerling hoorde gebruiken in een van mijn lessen), tot het feit dat er altijd wel een man je gaat uitleggen hoe je je fiets moet repareren als je pech hebt (dit noemen we “micro agressions”), tot roze LEGO, tot mannen die vrouwen hun eigen boek uitleggen (“mansplaining”), tot merchandise over vrouwelijke hoofdrolspelers waar de vrouwelijke hoofdrolspeler uit verwijderd is:

van jongs af aan en vanuit alle hoeken van de maatschappij krijg je een heel bepaald gedrag aangemeten, en dat gedrag is gebaseerd op voor anderen zorgen, er leuk uitzien, en vooral geen invloed hebben op de wereld om je heen.

En dan komt er iemand die doodleuk tegen je zegt dat je gewoon je gedachten, je houding ten opzichte van je probleem moet veranderen.

Echt waar? Ik oefen al bijna 20 jaar met het Japanse zwaard, maar ondanks dat ik er alle ervaring in heb, is het beeld dat ik heb bij hoe zwaardvechten eruit zou “moeten” zien nog steeds gebaseerd op de onzin die ik in films zie. Zo sterk is suggestie vanuit de maatschappij en de media.

Ik moet er niet aan denken hoe het zou zijn als er al mijn hele leven gesuggereerd werd dat ik ineffectief ben.

Dat is fucked up.

Tijd om terug te slaan

In een kort verhaal van Gene Wolfe staat een prachtig citaat om te onthouden:

“Één keer is een ongeluk. Twee keer is toeval. Drie keer is een vijandelijke gevechtshandeling.”

Dat je als vrouw al van jongs af aan zoveel oordelen en meningen over je heen krijgt die allemaal hetzelfde willen suggereren, is geen toeval.

Dit is enemy action.

Nieuw onderzoek uit de VS geeft je de geheime informatie over het plan van die vijand:

Het gaat over het hormoon testosteron. Dat staat altijd bekend als het “mannelijke” hormoon – tegenover het “vrouwelijke” hormoon oestrogeen – goh, en dat past wel allemaal weer heeel goed in het plaatje van wat vrouwen allemaal niet mogen doen, gek he?

Voor vrouwen blijkt testosteron echter ook enorm belangrijk: vooral voor je welzijn en je seksuele gezondheid.

Nu blijkt uit dit onderzoek dat niet alleen je testosteron-niveau dominant en agressief gedrag verhoogt – het werkt ook andersom: agressief en dominant gedrag verhogen ook je niveau van testosteron.

Je kunt dus je eigen testosteron-spiegel verhogen, door je agressief en dominant te gedragen.

En uiteraard mogen vrouwen dat soort gedrag niet vertonen. Dus niet alleen bepaalt de maatschappij naar welk “vrouwbeeld” je je moet vormen, hij bepaalt ook nog eens hoeveel je mag hebben van een hormoon dat essentieel is voor je welzijn.

In veel van mijn lessen zie ik dat leerlingen zichzelf er niet toe kunnen zetten “geweld” te gebruiken. Zelfs het slaan tegen een kussen is voor velen al een stap te ver. Veel vrouwen rationaliseren dit: “Ik mag niemand pijn doen.”

Klinkt heel rationeel, maar we hebben het hier over mensen die jou pijn willen doen. Als we geweld indelen op een schaal van 1 tot 100, is je tegenstander bereid tot 90 te gaan, en misschien wel tot 100. En jij kunt jezelf er niet eens toe zetten op de 10 te gaan zitten, waar je nog helemaal niemand pijn doet?

Zo rationeel is dat dus niet. Het begint als oordeel vanuit de maatschappij, “Vrouwen mogen niet slaan, ze moeten lief zijn en voor anderen zorgen”, maar het resulteert in een (te?) laag niveau testosteron. En als je niet de “agressie” mag vertonen van tegen een kussen slaan, komt de stroom testosteron ook niet op gang, waardoor je nog minder geneigd bent “geweld” te gebruiken, en zo verergert het probleem steeds meer.

Een vicieuze cirkel dus.

Oh, en trouwens, veel vrouwen krijgen wél dagelijks een dosis van het “vrouwelijk” hormoon binnen: via de pil. Waarvan al heel lang bekend is dat het je seksleven aantast – maar wist je ook dat hij aanmaken van testosteron in je lichaam stopt?

De maatschappij bepaalt jouw hormoonspiegel. En daarmee jouw welzijn. Het lijkt wel een science fiction film.

Wat is agressie?

Het is je misschien al opgevallen dat ik de woorden “agressie” en “geweld” hierboven steeds tussen aanhalingstekens heb gezet. Want bij deze woorden hebben wij meestal een beeld van zwaar fysiek geweld. Maar in feite zijn het onvermijdelijke aspecten van het bestaan.

Wie niemand pijn mag doen, mag geen “nee” zeggen. En wie geen “nee” mag zeggen, is volledig uitgeleverd aan mensen die daar geen boodschap aan hebben. Je hebt geen leven als je geen “nee” mag zeggen: want jij mag dan als persoon niet bestaan. Je voorkeuren mogen niet bestaan: je bent alleen maar geschikt om andermans wensen uit te voeren.

Agressie komt uit het Latijn, van “ad gradi” – “naar toe gaan”. Agressie is ergens naartoe gaan! Het is handelen, het is uitvoeren van wat jij wilt of nodig acht. Elke keer als jij invloed op de wereld hebt: als je een kop koffie voor jezelf bestelt, kleding koopt, in de trein stapt, naar de sportschool gaat, een boek uit de bibliotheek haalt, pleeg je agressie.

En vergis je niet: het is dit soort agressie dat ik bij veel vrouwen ernstig ingeperkt zie. En die inperking is heeeel toevallig ook één van de drie signalen die daders herkennen om tot een aanval over te gaan!

De maatschappij bepaalt dat je niet agressief mag zijn, agressie bepaalt je hormoonspiegel, je hormoonspiegel bepaalt je welzijn en je agressie-niveau, en je agressie-niveau bepaalt of je als prooi wordt aangemerkt en tot slachtoffer wordt gemaakt.

De cirkel is weer rond.

Welk verhaal vertel je – en welk verhaal mag je vertellen?

Misschien merk je ook mijn frustratie in deze blogpost. Ik geef naast zelfverdediging ook les in de Chinese gevechtsmethode tai ji quan, en daar zie ik heel vaak dat vrouwen niet “willen” slaan. Ze willen het liefst niet denken aan “vechten”. En dan denk ik: hoe erg is het gesteld met onze zogenaamd geëmancipeerde samenleving dat vrouwen niet eens tegen een kussen mogen slaan?

En hoe erg is het gesteld met vrouwen, dat het maatschappelijk oordeel “Vrouwen mogen niet vechten” zo erg verankerd zit in hun geest, dat ze steevast van zichzelf de slechterik maken?

Tai ji quan is een antwoord op de vraag “Hoe kan ik overleven tegen een tegenstander die groter, sterker en zwaarder is?” Dus in het systeem zit al ingebakken dat de situatie oneerlijk is – in het nadeel van jou.

Jij bent de aangevallene, jij bent het slachtoffer. Er zijn 3 ingrediënten in dit verhaal: jij, de aanvaller, en de daad van geweld, en met deze 3 ingrediënten maak jij een verhaal waarin jij de slechterik bent?

Iemand wil jou verkrachten en vermoorden, maar jij mag de ander geen pijn doen?

Van de maatschappij mag jij geen invloed op je eigen leven hebben, en de manier waarop je dit wordt aangeleerd, zorgt ervoor dat jij zelfs rationaliseert dat het goed is dat je je eigen leven niet mag bepalen. De maatschappij krijgt je zover dat je jezelf een verschrikkelijke manier van geweld aandoet:

Je praat het onrecht goed dat jou wordt aangedaan.

Mensen, dit is fucked up.

Ja, ik ben boos.

Elke keer dat ik een vrouw hoor zeggen dat ze niet wil slaan, dat ze niet wil vechten, dat ze een ander geen pijn wil doen, word ik woedend. Want dan zie ik: het is ze gelukt. Ze hebben je waar ze je willen.

Herschrijf het verhaal

Maar wat kun je doen? Mensen die zeggen “Je moet gewoon je gedachten erover veranderen” weten niet waar ze het over hebben. Het zijn niet de gedachten in jouw hoofd die het probleem zijn. Het zijn de gedachten in de hoofden van de rest van de maatschappij. Het is jij tegen het onderdrukkend regime.

Dat noemen we asymmetrische oorlogvoering. En in asymmetrische oorlogvoering kun je de tegenstander niet direct aanvallen. Je kunt niet ongewapend vechten tegen een regime dat over tanks, drones en gevechtsvliegtuigen kan beschikken. Dus wat doe je? Je gaat ondergronds.

Zo is het precies met deze gedachten. Je kunt niet in je eentje zeggen, “Nou, ik geloof gewoon lekker dat wat de rest van de samenleving over vrouwen vindt, geen invloed op mij heeft.” Helaas. We zijn allemaal mensen, en wat andere mensen van ons vinden heeft invloed op ons. Als dat probleem er niet was, hoefde ik geen les te geven.

In mijn vorige blogpost beschreef ik al de les van Rory dat jij niet jij hoeft te zijn. Dit is een van de krachtigste manieren die ik ken om met dit probleem om te gaan.

Je gaat namelijk niet recht tegen de attitudes en aannames en oordelen van de maatschappij in. Je gaat niet proberen in je eentje die enorme stroom van uitlatingen te stoppen. Maar als je niet jezelf hoeft te zijn, als je niet de identiteit aan hoeft te trekken die de maatschappij je geeft… Als je die gevangenis-overall gewoon kunt weigeren…

Als jij niet jij hoeft te zijn, ben je onzichtbaar, ongrijpbaar.

Sterker nog: als je kunt beseffen dat je geen identiteit hebt, dat je meer bent dan slechts één karakter, één type, één iemand “die gewoon zo is” – dan hebben al deze oordelen geen invloed meer op je.

Beter nog: schrijf je eigen verhaal

Nou had ik deze blogpost vast in een andere vorm moeten gieten. Ik gebruik steevast metaforen uit het vechten en dat mogen vrouwen dus niet. Nou, ik vertik het. Dit is oorlog. Ik ga geen metaforen uit shoppen, koken of het huis schoon maken gebruiken, want ik weiger om van vechten, jezelf verdedigen, nee, fuck it, overleven iets te maken dat alleen mannen mogen.

Dus. Dit is mijn verhaal. Mijn manier van opschrijven van wat ik zie gebeuren. Nu is het aan jou. Nu weet jij dat “Ik mag niemand pijn doen”, “Ik mag niet vechten”, en alle andere oordelen die erop neerkomen dat jij geen invloed op de wereld mag hebben, er specifiek voor zijn gemaakt om jou klein te maken.

Om je je rechten af te nemen.

Om je tot een makkelijke prooi te maken.

Nu kun jij zelf gaan bedenken wat je met die informatie doet.

Dit is jouw leven. Schrijf je eigen verhaal.

(En, tja, als de hele wereld niet wil dat jij tegen een boksbal gaat slaan, dan is het misschien een idee om…)