Als je slachtoffer bent geweest van verkrachting, aanranding of ander seksueel grensoverschrijdend gedrag, is dat niet jouw schuld.
Als je niets hebt gedaan in die situatie om jezelf te verweren, is het niet jouw schuld.
Als je dingen hebt gezegd of gedaan die later niet zo handig bleken te zijn, is het niet jouw schuld.
Als je niks hebt gedaan omdat iemand je verteld heeft dat dat het slimste was om te doen, is het niet jouw schuld.
Als je expres, opzettelijk niks hebt gedaan, is het niet jouw schuld.
Het geweld dat iemand anders tegen jou pleegt, is niet jouw schuld.
Lees verder
Dit weekend publiceerde NRC Handelsblad een artikel over een docent aan de Universiteit van Amsterdam die zich al jaren schuldig maakt aan grensoverschrijdend gedrag. Als dit als een schok of verrassing komt, heb je de afgelopen jaren niet opgelet, want de ene na de andere instelling blijkt dergelijke “predators” te herbergen.
In mijn vorige blogpost zei ik dat wij mensen het vaak moeilijk vinden om écht te kijken naar wat iemand écht verkeerd heeft gedaan. Daar komt van alles bij kijken: sociaal en mentaal, oorzaak en gevolg. Voor omstanders is het misschien iets alledaags. Maar voor slachtoffers is het van levensbelang. Daarom is het belangrijk dat we iets beter kijken naar wat hier precies aan de hand is.
De laatste tijd is er veel aandacht geweest voor de “freeze”: de reflex om bij gewelddadige situaties te bevriezen. Toen ik hier voor het eerst over schreef, in 2016, was de freeze al lang bekend in het vak van agenten, beveiligers, en ambulancemedewerkers. Het was al jaren standaard onderdeel van de lessen die ik geef. Maar ik kreeg heel veel emotionele reacties van mensen die inderdaad waren bevroren tijdens een aanranding of verkrachting, en dachten dat dat aan hen lag. En die nu dus voor het eerst hoorden dat het niet hun schuld was. Het bleek dus niet alleen belangrijk om hierover te praten als voorbereiding op de toekomst, maar ook essentieel om mensen te helpen met hun gevoelens over wat ze zelf al hadden meegemaakt.
Is verkrachting ooit een misverstand? Ik wil heel graag geloven van niet, maar ik ben bang dat de werkelijkheid niet is zoals ik graag wil geloven. Onlangs schreef Malcolm Gladwell het boek Talking to Strangers, waarin hij uitlegt hoe onze communicatie met vreemden soms totaal verkeerd loopt.
Regelmatig vertellen leerlingen me dat ze vinden dat ze “te bang” of “te boos” zijn. Te bang voor mannen in het algemeen. Te boos in situaties waar hun grenzen worden overschreden. En ik snap wat ze bedoelen. Maar eigenlijk denk ik dat als je goed kijkt, er iets anders aan de hand is.