Vechten is natuurkunde. Het leuke is dat het natuurkunde is die je kunt voelen, zonder dat je van alles hoeft uit te rekenen. Leren vechten is leren je lichaam te leven. Tai chi – eigenlijk “tai ji quan” – is een mooie manier om die natuurkunde te leren.

De formule

Om het technische gedeelte gelijk maar uit de weg te hebben: de formule is

f=m*a

Dat is eigenlijk alles wat vechten is.

“f” staat voor kracht. Dat is de kracht die je op je tegenstander wilt uitoefenen, om hem te slaan, om hem tegen de grond te gooien – wat dan ook.

“m” staat voor massa. Dus, volgens de formule: hoe groter je massa, hoe meer kracht je kunt uitoefenen. Gelukkig betekent dat niet dat je de rest van je leven slagroomtaart en cola hoeft te eten. Er zit nog genoeg massa in je lichaam die je nog niet gebruikt maar wel kunt leren gebruiken.

“a” staat voor versnelling. Hoe beter je kunt versnellen, hoe meer kracht je kunt zetten.

Wat is tai ji quan?

Tai ji is een Chinese “interne” gevechtsmethode. “Intern” wil zeggen: gebaseerd op principes in plaats van op spierkracht alleen.

Ik sprak een kickboksleraar die vertelde dat je op je 45ste echt niet meer kunt winnen van iemand van 25. Je bent niet snel en sterk genoeg meer.

Dat is jammer, want hopelijk worden we allemaal ouder dan 45, en ook daarna wil je jezelf nog kunnen verdedigen.

De Chinese tai ji leraar master John Ding Academy vertelde laatst tijdens een workshop: “In 6 maanden kun je iemand leren vechten volgens een externe gevechtsmethode [karate, kung fu, taekwondo etc]. Met tai ji gaat dat niet lukken. Maar er komt een moment dat tai ji de externe gevechtskunst voorbij gaat.”

Tijdens een congres van IOC*NSF vertelde een leraar aikido dat na je 30ste er “gaten beginnen te vallen in je lichaam”. Blessures gaan niet meer over, en je bent niet meer zo snel. Je zou dus kunnen zeggen dat de stijgende lijn van externe vechtsporten niet eens alleen afvlakt, maar zelfs weer daalt.

De bedoeling van tai chi is om die lijn te laten blijven stijgen.

Massa

Terug naar de formule. Hoe kunnen we de massa zoveel mogelijk vergroten? Door je hele lichaam in beweging te brengen. En dat doe je door kracht uit te oefenen op je zwaartepunt. Dat heet bij tai chi je “centrum”. Als je dat in beweging brengt, beweegt je hele lichaam mee.

Bij de Russische gevechtsmethode systema wordt wel gezegd: “gebruik nooit meer dan 25% van je kracht”. Een groot gedeelte van systema komt uit het tai ji, en daar zie je hetzelfde. Als je jezelf aanleert om spierkracht te gebruiken, leer je niet goed je centrum te bewegen. En helaas is iemand die jou aanvalt, altijd sterker. Dus op kracht ga je dat niet winnen.

Acceleratie

De “a” van acceleratie staat voor versnelling. Hoe kun je die massa, die je leert gebruiken door je centrum te sturen, zo hard mogelijk laten versnellen?

Door te ontspannen.

Elke spierspanning werkt als een soort rem. Als je bijvoorbeeld iemand wilt slaan, sla je het hardst als je je centrum in beweging zet, want dan zet je je hele lichaamsgewicht in. Dat gewicht wordt vervolgens door een soort golfbeweging overgebracht van je romp naar je arm en uiteindelijk naar je hand die de klap uitdeelt. Die golf moet vrij kunnen stromen.

Een leuke oefening is om met je open hand op een stootkussen te slaan, gewoon, alsof het je niks kan schelen. Dat gaat heel hard. Sla vervolgens eens met je vuist. Minder hard? Ja, want je wil zo graag, en dan ga je allerlei spieren aanspannen, dan werk je de golf tegen, en breng je dus minder dan je lichaamsgewicht over op je tegenstander.

Waarom zou je blijven trainen?

Als tai ji moeilijker is dan karate of taekwondo, als het langer duurt om te leren, waarom zou je dat dan gaan doen?

Tai ji quan, net zoals zelfverdediging algemeen, is niet alleen een gevechtsmethode, het is een manier om je hele kwaliteit van leven te verbeteren.

Door te leren minimale kracht te gebruiken, leer je alles in je leven makkelijker te maken. Je leert effectiever gebruik te maken van je houding, je structuur en je lichaamsgewicht.

Door te leren ontspannen – tja, dat is een doel op zich, toch? Wie van ons kan niet een beetje meer ontspanning gebruiken?

En het mooiste is: je top haal je op je 80ste. Je blijft gezond en soepel, en daar heb je je hele leven plezier van.

Sinds september 2014 geef ik naast mijn gewone lessen zelfverdediging ook les in tai ji quan, bij Centrum Well in Utrecht. Deze lessen zijn geen vervanging voor een cursus zelfverdediging, maar ze zijn wel een goed vervolg.