Even over liefde

Waarom vallen vrouwen voor loverboys, pick-up artists en players? Waarom gaan meisjes mee met verkrachters?

Het antwoord op deze vragen is simpel: als iemand je iets wil flikken, moet hij dichtbij genoeg zien te komen. Dus al deze types gebruiken tactieken om niet over te komen als engerd. Anders zouden ze niks voor elkaar krijgen.

In de biologie heet dat “agressieve mimicry“: een vorm van camouflage waarbij een roofdier zich vermomt als iets onschuldigs. Hoe kun je daar doorheen leren kijken?

Nou, dit klinkt misschien gek, maar kijk eens naar het tegenovergestelde van een slechte relatie.

Kijk eens naar het tegenovergestelde van een verkrachting.

Kijk eens naar liefde.

Waarom hou je van iemand?

Wat is het dat maakt dat je van iemand houdt? Als je dat voor jezelf nagaat, kom je waarschijnlijk uit bij een lijstje van dingen die hij of zij doet of zegt, de manier waarop, etc. Met andere woorden: hoe hij of zij is.

Als je van iemand houdt, hou je van hoe diegene is, en dan wil je dus alleen nog maar meer van diegene zien. Eigenlijk wil je diegene dus de totale vrijheid geven om helemaal te zijn wie hij of zij is.

Dat werkt twee kanten op. Jij wilt hem of haar alle ruimte geven om zichzelf te ontplooien, en hij of zij gunt jou dat ook. Zit het daar al niet goed? Dan kun je je al afvragen of dit liefde is, of iets anders.

Dominantie en liefde

Helaas doen er in onze maatschappij nogal wat mythes de ronde over wat liefde is of zou moeten zijn. Die mythes worden uitgedragen door films, televisieseries en boeken, maar ook bijvoorbeeld door mensen onderling, die niet beter weten en deze mythes blijven verspreiden.

Een van de meest gehoorde mythes is dat de man “dominant” moet zijn. Maar als je dat vergelijkt met je lijstje hierboven, dan raak je gelijk al in de knoop. Want als iemand jou domineert, staat hij je dus niet toe je te ontplooien. En is dat echte liefde?

Frans Veldman, grondlegger van de haptonomie, verwoordt het als volgt:

Ik heb al benadrukt dat elke vorm van afhankelijkheid of onderwerping onverenigbaar is met werkelijke liefde; het is er precies het tegenovergestelde van. Als dienstbaarheid genoemd mag en kan worden in dit verband, is dat eerder aan de kant van de man, eens te meer als hij vader wordt, door het respecteren en eren van de vrouw die het geheim van het leven in zich draagt en om haar alle mogelijkheden te bieden haar moederschap en vrouwzijn te bleven. […] Zo is ook de “huistiran”, de “dictator” nooit vader in de ware zin van het woord.*

Waar dit misverstand vandaan komt, is dat het wel belangrijk (en waarschijnlijk erg aantrekkelijk) is een man te hebben die dominant is over zijn situatie. Maar dat vereist juist dat hij niet dominant is over jou. Dat hij zelf zijn verantwoordelijkheden op zich neemt. Bijvoorbeeld dat hij zijn auto laat repareren als die stuk is, in plaats van boos te worden op jou.

Onderwerping en dominantie verdienen geen plek in een echte liefdesrelatie. Een echte liefdesrelatie gaat over twee autonome mensen.

Liefde verdienen

Een andere mythe die overal in onze maatschappij doorklinkt, is dat je liefde zou moeten verdienen.

Trek een willekeurige datingsite open, en je hebt het idee dat je in een vacaturebank bent beland. Mensen presenteren zich van hun beste kant, en daar lijkt bij te horen dat ze een soort CV toevoegen:

– Goede opleiding
– Leuke baan
– Passie voor je werk
– Veel gereisd
– Goed in conditie
– etc

Als een soort: “Kijk wat ik bereikt heb: zie je? Ik verdien liefde.” En dat is niet zo gek, want liefde “verdienen” is een bekend verhaal in films en televisieseries. Vaak wordt iemand eerst afgewezen, en gaat daarna hard aan de slag om zichzelf te verbeteren, waardoor hij (meestal is het een hij) uiteindelijk zijn liefde toch “verdient”.

Als je even objectief naar romantiek in films kijkt, kun je best vaak tot de conclusie komen dat je niet zit te kijken naar liefde, maar naar een gevalletje stalking. De man die maar blijft aandringen is leuk in een serie of film, maar niet zo leuk als het in je eigen leven gebeurt. Nee is immers nee.

Stalking is geen liefde.

En zelfs als het geen stalker is, het probleem is: zo werkt liefde niet. Ga maar weer terug naar je lijstje. Wat zijn de dingen waarom je van iemand houdt? Dat zijn de dingen die hem of haar het meest zichzelf maken. Met andere woorden: degene van wie je houdt is voor jou het meest aantrekkelijk als hij of zij het minst moeite doet om iemand anders te zijn.

Iemand die bezig is met proberen liefde te verdienen, is niet o.k. met wie hij of zij is. En als je niet o.k. bent met jezelf, ga je je échte zelf verbergen, en dan wordt het veel moeilijker voor een ander om verliefd op je te worden.

De maatschappeijke dwang om een platte buik met “six pack” spieren** te hebben is daar een mooi voorbeeld van. Het is een soort constant “je best doen”, constant gespannen zijn om iets te zijn dat je wilt worden. Het is dus nooit een gewoon simpelweg “er zijn”. Terwijl dat simpelweg “er zijn” nou juist is wat een mens zo mooi maakt. En samen simpelweg “er zijn” is een van de mooiste dingen die een mens kan beleven.

En dat “er zijn” ontstaat juist als je je buik kunt ontspannen. Als je alles kunt laten hangen omdat je weet dat jouw basis, je ingewanden en je organen, o.k. zijn en er mogen zijn. Er zitten meer zenuwcellen in je buik dan in de rest van je lichaam bij elkaar, dus mogen die een plek hebben? Mag je gevoel er zijn?

Echte liefde hoef je niet te verdienen.

Avonturen voor de liefde

Dit “liefde moeten verdienen” is ook een zeer begrijpelijk misverstand. Want van oudsher hebben we in Europa een soort sjabloon-verhaal van “de fout in gaan > boete doen > vergeving krijgen”. Dat is een heel oud verhaal, van voor het ontstaan van psychologie, van toen we nog dachten dat iedereen vergeven kon worden en weer op het rechte pad terecht zou kunnen komen.

Maar het is niet bepaald handig om in je liefdesleven de therapeut uit te gaan hangen, aangezien je dan je leven tot inzet maakt van de gok “dat hij toch wel een beter mens kan worden”.

Niet iedereen heeft het beste met je voor. Niet iedereen kan weer een goed mens worden. En als je de signalen daarvoor negeert, krijg je geen liefde, maar krijg je geweld en ellende.

Natuurlijk kan liefde wel een avontuur zijn. En dat is ook van harte aan te raden. Maar om ervoor te zorgen dat een avontuur een avontuur is en geen nachtmerrie, moet je de basisvoorwaarden goed hebben.

Dat betekent dat er eerst veiligheid moet zijn. Dat je omstandigheden creëert waarin je op avontuur kúnt gaan. Bergbeklimmen met een veiligheidslijn. Autorijden met autogordels. Motorrijden met een helm op.

Een relatie waarin je allebei autonoom en gelijkwaardig bent.

Een echt avontuur ga je samen aan.

Bad guys zijn spannend, lieve mannen zijn saai

Dit is misschien wel de meest hardnekkige en krankzinnige mythe die er is. Ik kan me niet voorstellen waarom vrouwen elkaar dit zouden aanpraten: soms denk ik dat dit wordt gezegd door vrouwen die niet willen dat anderen een gelukkige relatie hebben.

Want wat bad guys niet kunnen en niet willen, is een connectie met jou aangaan. En dat is een jammerlijk misverstand van onze verrationaliseerde samenleving: net zoals de CV’s op datingsites en het platte buik-vereiste: dat goede seks iets is dat je kunt leren. Dat het om technieken of moves gaat. Wat we zijn vergeten is dat de meest mooie en intieme ervaringen die we kunnen hebben, ontstaan door connectie.

Op het moment dat je met elkaar naar bed gaat, sta je volledig open, ben je dus naakt en onbeschermd, en kan de ander alles van jou zien. Alle voorwaarden zijn er om een moment van echte connectie te hebben. Als je dan in bed ligt met iemand met wie je die connectie niet hebt of wilt, of iemand die niet om jou geeft, die connectie niet met jou kan of wil aangaan, en begint met allerlei technieken, ga je weg uit je lichaam, uit het voelen, uit het aanwezig zijn in het moment. Je verbreekt de connectie. Ook als je bezig bent met er mooi uitzien ben je weg uit het moment – een vaak gehoord probleem.

Maar op het moment dat je met iemand van wie je echt houdt de connectie kunt aangaan, ben je niet meer in je hoofd. Dikke kans dat die lieve jongen je in bed verrast met hoe spannend en hoe intiem het kan zijn. En dan kunnen moves en technieken het wel leuker maken – maar eerst moet de basis goed zijn.

Zoals met alle aspecten van zelfverdediging: vraag je af wat jíj wilt. Wat jóuw definitie van liefde en geluk is.

Echte liefde, zonder mythes

Het is niet makkelijk om echte liefde te vinden. Het is ook niet makkelijk om je te ontdoen van de mythes die dag in dag uit over je worden uitgestort door films, series, reclames, tijdschriften en wat mensen om je heen zeggen.

Maar als je als mens bij je gevoel kunt blijven, als je voor jezelf duidelijk kunt maken wat liefde voor jou is en waarom je houdt van de mensen van wie je houdt, geloof ik dat je een hoop players, loverboys, verkrachters en huiselijk geweldplegers al in een vroeg stadium kan zien aankomen.

Ik heb er vertrouwen in.

———————————————————————-
* Veldman, Frans. Levenslust en Levenskunst. Blaricum: Van der Veer Media, 2007.
** Je hebt geen six-pack nodig om heel sterk te zijn. BUD/S, de training van de Navy SEALS, is de zwaarste training die er bestaat. Maar kijk eens hoe de mannen op deze foto eruit zien. Geen enorm bovenlichaam, geen enorme armen, geen six-pack. Maar ze vouwen zo’n sportschooltype zonder moeite op.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *