Het internet staat vol filmpjes van mensen die zelfverdedigingstechnieken voordoen. Kun je daar ook echt iets van leren en hoe kun je zien of het betrouwbaar is of niet?

Onlangs zag ik een filmpje over hoe je een mes uit iemand’s hand kunt slaan. Eerlijk gezegd heb ik flink twijfels bij de effectiviteit van dit idee.

Toch komt dit filmpje van een bedrijf dat trainingen geeft; in een van de filmpjes zelfs met ex-Special Forces-leden die in Irak en Afghanistan hebben gediend, wordt er gezegd.

Wat gebeurt er in dit filmpje?
De instructeur wordt bedreigd met een mes, en slaat het mes vervolgens met één klap uit de hand van zijn tegenstander.

Nou had ik al eens eerder gehoord van het “uit handen slaan” van messen, dus heb ik dat vrij uitvoerig getest met mijn vaste trainingspartner. Die is een kop groter dan ik, 25 kilo zwaarder, en vindt kickboksen leuk.

Ik hield het mes vast, en hij heeft op een aantal manieren zo hard als hij kon op mijn hand geslagen. Onder andere met zijn knokkels, precies op dat plekje waar het zo’n pijn doet als je de achterkant van je hand bijvoorbeeld tegen een keukenkastje stoot.

Na een paar minuten was mijn hand knalrood. Nou ben ik niet zo’n harde, maar toch liet ik het mes niet los.

Waarom niet?

Het mes is het instrument dat de aanvaller in staat gaat stellen te doen wat hij wil.

Als hij het onbelangrijk had gevonden, als hij had gedacht dat hij het niet nodig zou hebben, zou hij het niet hebben gebruikt. Dus dat laat hij niet zomaar los. Het deed flink pijn, maar ik werd er eigenlijk alleen maar geïrriteerd van.

Waarom lukt het in het filmpje dan wel?
1. Kijk eens goed hoe de aanvaller het mes vasthoudt. Valt je iets op?

Zijn duim ligt in het verlengde van het blad. Bij de tweede demonstratie wil hij het mes eerst stevig vasthouden, maar dan verplaatst hij zijn duim weer naar het verlengde van het blad (als het een echt mes was geweest, lag zijn duim nu op de rug van het blad).

Dat kan een gebruikte grip zijn. Maar zelf zou ik een mes niet zo vasthouden. Dus ik zou er ook niet op rekenen dat een ander dat ook doet.

2. Bekijk het filmpje eens zonder geluid. Kijk eens naar de relatie van de twee personen in het filmpje.

Wat mij opvalt is dat degene die slaat al vanaf het begin heel vaak de hand en de arm van de aanvaller aanraakt. Hij pakt de arm vast, beweegt hem, draait hem, pakt hem nog eens, brengt hem in positie.

Ten eerste geeft dat hem een perfect “lichamelijk beeld” van waar die hand is en hoe hij gaat bewegen.

Ten tweede geeft dat hem en de aanvaller het gevoel dat híj de controle heeft.

Allebei factoren die er toe kunnen bijdragen dat de techniek in deze situatie werkt. De “aanvaller” werkt als het ware mee. En dat zal hij in het echt nou juist niet doen.

Maar je kunt het toch proberen?
Tuurlijk. En je kunt het geluk hebben dat je aanvaller zijn mes niet zo goed vasthoudt. En het zou zomaar kunnen lukken.

Maar wat gebeurt er als het niet lukt?

Op het moment dat je die hand een klap geeft, en het mes valt niet op de grond, is de kans groot dat die hand van je weg beweegt. En net zo hard weer terugkomt.

Als iemand je met een mes aanvalt, moet je heel snel óf de meshand onder controle krijgen, óf de aanvaller direct uitschakelen. Die hand wegslaan kán een manier zijn om de weg vrij te maken naar je tegenstander, alleen ben je dan wel de controle over die hand kwijt.

Terwijl het misschien verstandiger is om juist controle over die hand te krijgen, zeker als je tegenstander groter, zwaarder en sterker is en hij wel wat klappen kan hebben.

Ik zou zelf 2 eisen hebben aan een tactiek in zo’n situatie:
1. Het moet simpel zijn, want bij elke extra moeilijkheid wordt het slagingspercentage lager
2. Het moet geen ramp zijn als je tactiek mislukt

Kan, misschien, als…
Zoals je ziet zijn er een hele hoop mitsen en maaren. Iets zou kunnen werken. Misschien is de ene techniek verstandiger dan de andere.

Maar dat ga je niet uit een filmpje leren.

Het is belangrijk om dit soort dingen te trainen, liefst met een partner die groter, zwaarder en sterker is. En vooral met iemand die een goeie trainingspartner is.

Punt is namelijk:

Wat voor jou werkt, werkt niet per se voor mij, en wat voor mij werkt, werkt niet per se voor jou.

Door te oefenen leer je niet alleen wat er gebeurt als je techniek wel werkt, maar ook wat er gebeurt als het niet werkt.

Uiteindelijk is elke situatie verschillend, en kun je van tevoren niet voorzien wat er gaat gebeuren en wat de beste beslissing is. Op dat moment ben jíj daar, en ben ik er niet om te zeggen wat je moet doen. Jij zult zelf je beslissing moeten nemen en doen wat voor jou werkt.

Wat moet je dan met al die filmpjes?
Natuurlijk is het gewoon leuk om van die filmpjes te analyseren, en soms zitten er ook wel goeie tussen. Maar het beste is om, als je er een gevonden hebt, die met een goeie trainingspartner te gaan “uitvogelen”. Kijken waar de fouten zitten, kijken of het kleiner kan, kijken of het anders kan, kijken wat er gebeurt als het niet werkt, etc etc.

Daar leer je van begrijpen hoe je lichaam werkt, hoe het lichaam van je tegenstander werkt, wat timing is, afstand, balans, hoe je kracht en druk kunt uitoefenen, en zo verder.